Zdarza się, że dzieci posiadające problemy z wymową unikają kontaktu wzrokowego. Nie patrzą na swojego rozmówcę podczas prowadzenia dialogu, “ślizgają” oczami po otoczeniu lub wpatrują się w jakiś punkt w przestrzeni. Nie potrafią lub nie chcą skupiać swojego spojrzenia na oczach drugiego człowieka dłużej niż kilka sekund. Nie jest to oczywiście reguła, nie wszystkie dzieci mają trudności z utrzymaniem kontaktu wzrokowego. Jest to jednak problem, na który rodzice zwracają uwagę podczas udzielania wywiadu logopedzie. Logopeda podczas pierwszych spotkań z dzieckiem obserwuje jego zachowania, stara się uchwycić i zatrzymać spojrzenie. Próbuje zachęcić dziecko do patrzenia na swoją twarz, obserwowania i kopiowania zachowań. Uważa się, że taki zabieg pomaga małemu pacjentowi prawidłowo, bezbłędnie wymówić wyrazy, ponieważ widzi, jak powinno wyglądać ułożenie ust.
Jeszcze jedno zanim przejdziemy do sedna - w artykule poruszamy kwestię zaburzeń mowy u dzieci zdrowych. Mali pacjenci z innymi trudnościami lub chorobami, takimi jak autyzm mogą mieć jeszcze większe problemy z kontaktem wzrokowym, niekiedy jest to dla nich wręcz bolesne. Próba nawiązania kontaktu wzrokowego z takim pacjentem może być bardzo trudna, kończąca się niepowodzeniem. Czasem po prostu wprowadza dużo zupełnie niepotrzebnego stresu. Jeśli jednak mówimy o dzieciach, których jedyną lub naczelną przypadłością są trudności z prawidłową wymową, to podczas ćwiczeń należy zwrócić uwagę na kontakt wzrokowy. Taki zabieg wspomaga przebieg oraz efektywność terapii, ponieważ, jak napisano wcześniej, dziecko uczy się też przez obserwację i powtarzanie po kimś zachowań.
Co można zrobić poza ciągłym powtarzaniem słów “patrz na mnie”? Nawet najlepszy logopeda posługuje się tym zdaniem, kiedy inne metody zawodzą. Jednak zanim przejdziemy do chronicznego “patrz na mnie”, przedstawimy inne, ciekawsze sposoby.
Zejście do poziomu dziecka. Jeśli mały pacjent siedzi na podłodze, powinniśmy również usiąść na podłodze, by być z nim na tym samym poziomie. Zdarza się, że logopeda podczas sesji kilka razy zmienia miejsce, by znaleźć to, które jest najodpowiedniejsze do nawiązania kontaktu wzrokowego.
Używanie zabawek. Podczas terapii wykorzystywane są przedmioty i zabawki. Kolorowy, poruszający się przedmiot w dłoniach logopedy przykuwa uwagę - dziecko często śledzi zabawkę wzrokiem. Logopeda, by zwrócić uwagę na swoją twarz, podczas zabawy powoli zbliża do niej przedmiot. Zaabsorbowane zabawą dziecko skupia swoje spojrzenie na zabawce, a w polu jego widzenia znajduje się również twarz logopedy. W takiej sytuacji logopeda wypowiada wyraz, którego prawidłowej wymowy dziecko ma się nauczyć.
Używanie rąk, gestykulacja. Logopeda często używa dłoni i palców, aby pokazać małemu pacjentowi, jak ułożyć usta by prawidłowo wymówić sprawiający trudności wyraz. Podobnie jak w przypadku zabawek, dziecko śledzi ruchy dłoni logopedy, co można wykorzystać, by zwrócić jego uwagę na twarz. Logopeda może powoli przybliżać dłoń lub palec do swoich ust, by znalazły się w polu widzenia dziecka.
Bańki mydlane. Wielu logopedów, jak i pacjentów uwielbia bańki mydlane. Można je wykorzystać do różnych zabaw i ćwiczeń, również do zwrócenia uwagi na twarz. Jak? Bardzo prosto - logopeda przybliża do swoich ust patyczek, na którym skupiony jest wzrok dziecka czekającego, aż logopeda dmuchnie i wypuści bańki mydlane. Zanim to zrobi, może wykorzystać uwagę dziecka skupioną na ustach i wypowiedzieć trudny wyraz.
To tylko kilka sposobów, którymi posługuje się logopeda podczas prowadzenia terapii. Zabiegi mogą wykorzystywać również rodzice, którym logopeda zalecił wykonywanie z dzieckiem ćwiczeń w domu.